GNU/Linux'ta sık kullanılan temel komutların bir listesi ve açıklamaları:

Dosya ve Dizin İşlemleri

• Kod:

  ls
  : Dizin içeriğini listelemek için kullanılır.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  ls
ls -l  # Ayrıntılı listeleme
ls -a  # Gizli dosyaları göster
• Kod:

  cd
  : Dizin değiştirmek için kullanılır.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  cd /path/to/directory
cd ..  # Bir üst dizine geç
cd ~   # Ana dizine geç
• Kod:

  pwd
  : Mevcut çalışma dizinini gösterir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  pwd
• Kod:

  mkdir
  : Yeni bir dizin oluşturur.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  mkdir yeni_dizin
• Kod:

  rmdir
  : Boş bir dizini silmek için kullanılır.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  rmdir boş_dizin
• Kod:

  rm
  : Dosya veya dizin siler.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  rm dosya.txt
rm -r dizin_adı  # Dizin ve içeriğini sil
• Kod:

  cp
  : Dosya veya dizin kopyalar.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  cp kaynak hedef
cp -r kaynak_dizin hedef_dizin
• Kod:

  mv
  : Dosya veya dizin taşır ya da yeniden adlandırır.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  mv eski_ad yeni_ad
mv dosya /hedef/dizin

---

Dosya Görüntüleme

• Kod:

  cat
  : Dosya içeriğini görüntüler.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  cat dosya.txt
• Kod:

  less
  veya
  
  Kod:

  more
  : Büyük dosyaları sayfa sayfa görüntüler.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  less dosya.txt
more dosya.txt
• Kod:

  head
  : Dosyanın ilk 10 satırını gösterir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  head dosya.txt
head -n 20 dosya.txt  # İlk 20 satırı göster
• Kod:

  tail
  : Dosyanın son 10 satırını gösterir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  tail dosya.txt
tail -f dosya.log  # Log dosyasını canlı takip et

---

Kullanıcı ve Sistem Bilgileri

• Kod:

  whoami
  : Mevcut kullanıcının adını gösterir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  whoami
• Kod:

  id
  : Kullanıcı ve grup bilgilerini gösterir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  id
• Kod:

  uname
  : Sistem bilgilerini gösterir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  uname
uname -a  # Ayrıntılı sistem bilgileri
• Kod:

  uptime
  : Sistemin ne kadar süredir çalıştığını gösterir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  uptime
• Kod:

  who
  : Sisteme bağlı kullanıcıları listeler.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  who
• Kod:

  top
  veya
  
  Kod:

  htop
  : Çalışan işlemleri ve sistem performansını gösterir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  top

---

Erişim ve Yetki İşlemleri

• Kod:

  chmod
  : Dosya/dizin izinlerini değiştirmek için kullanılır.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  chmod 755 dosya.txt
chmod u+x script.sh  # Kullanıcı için çalıştırma izni ekle
• Kod:

  chown
  : Dosya/dizin sahibi veya grubunu değiştirir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  chown kullanıcı dosya.txt
chown kullanıcı:grup dosya.txt
• Kod:

  sudo
  : Yönetici yetkisiyle komut çalıştırır.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  sudo apt update

---

Paket ve Yazılım Yönetimi
(Paket yöneticisi dağıtıma bağlıdır)

• Debian/Ubuntu tabanlı sistemler:
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  sudo apt update         # Paket listesini güncelle
sudo apt install paket  # Paket kur
sudo apt remove paket   # Paket kaldır
• RedHat/CentOS tabanlı sistemler:
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  sudo yum update
sudo yum install paket
sudo yum remove paket
• Arch Linux:
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  sudo pacman -Syu  # Sistem güncelle
sudo pacman -S paket  # Paket kur
sudo pacman -R paket  # Paket kaldır

---

Ağ ve İnternet

• Kod:

  ping
  : Bir ağ adresine ping gönderir.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  ping google.com
• Kod:

  curl
  veya
  
  Kod:

  wget
  : Web içeriklerini indirmek için kullanılır.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  curl http://example.com
wget http://example.com

---

Arama ve Filtreleme

• Kod:

  grep
  : Metin dosyalarında arama yapar.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  grep "aranan" dosya.txt
• Kod:

  find
  : Dosya ve dizin arar.
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  find / -name dosya.txt
• Kod:

  locate
  : Hızlı dosya arama yapar (önceden dizinlenmiş).
  bash
  Kodu kopyala
  
  Kod:

  locate dosya.txt

---

Bu komutlarla terminalde temel işlemleri rahatlıkla yapabilirsiniz. Daha karmaşık işlemler için her komutun manual sayfasını
ile inceleyebilirsiniz. Örneğin:
bash
Kodu kopyala